Vriendschap zonder taal

De ‘gesprekken’ die wij hebben, vinden hun vorm in beelden, een los woord, een foto, een filmpje of een link naar een website. We hebben samen de olympische spelen meegemaakt. Ik heb samen met Rieks in de zenuwen gezeten voor zijn rijexamen, want ja, na een beroerte moet je opnieuw rijexamen doen (en halen in Rieks’ geval!). Ik heb geluisterd naar zijn verdriet over zijn afasie, hij naar mijn zorgen over een ziek kind. We delen onze tuininnovaties; ik ben gek op tuinieren, hij niet. Met enige regelmaat begrijpen we elkaar niet. Zo deelde hij een foto van een pannetje met iets lekkers en schreef “paard”. Waarop ik dacht “weet je het zeker?!” Bedoel je niet ‘pruim’ of ‘tomaat’. Maar ik had het mis. 

Rieks en ik voeren dus eigenlijk continue een ‘schriftelijk gesprek’, met visuele ondersteuning. Visuele en schriftelijke ondersteuning is een simpele methode om een gesprek veel beter begrijpelijk te maken voor iemand met een afasie. Ook voor iemand met een dementie, of iemand die Nederlands als 2e taal spreekt, overigens. 

Het is niet moeilijk; je schrijft de kernwoorden op van wat er gezegd wordt, en ziet aan de gezichtsuitdrukking van de ander meestal gelijk of je begrepen bent of niet. Of in het geval van WhatAapp: een passend antwoord, of niet. Zo niet, dan is een plaatje het proberen waard. Of een tekening. Als je kunt tekenen tenminste, ik kan dat niet. Rieks dan weer wel, dat zien jullie hieronder.

Kan je een echte vriendschap hebben met iemand die geen taal meer ‘heeft’? Is denken sowieso niet eigenlijk in taal? Die vragen krijg ik (en stel ik mezelf ook) met regelmaat. Rieks is een van mijn meest betrokken, attente, getalenteerde en trouwe vrienden. Zonder taal, begrijpt hij vriendschap in mijn ogen veel beter dan heel veel andere mensen, die het woord ‘vriendschap’ zelf misschien beter begrijpen. Vriendschap moet je ook niet zeggen, dat moet je voelen.